जीवन विम्याचे फायदे काय आहेत?

जीवन विमा अनेक महत्त्वाचे फायदे देतो, प्रामुख्याने पॉलिसीधारकाच्या मृत्यूच्या बाबतीत लाभार्थ्यांच्या आर्थिक सुरक्षेवर लक्ष केंद्रित करतो. यामध्ये उत्पन्न बदलणे, कर्ज परतफेड आणि अंत्यसंस्काराच्या खर्चासारख्या अंतिम खर्चासाठी कव्हरेज समाविष्ट आहे. याव्यतिरिक्त, काही जीवन विमा पॉलिसी, जसे की संपूर्ण जीवन किंवा युनिव्हर्सल जीवन, रोख मूल्य वाढवू शकतात, विविध गरजांसाठी निधी उपलब्ध करून देऊ शकतात.    

१) तुमच्या प्रियजनांसाठी आर्थिक सुरक्षा:

• मृत्यू लाभ (Death Benefit): 

याचा सर्वात महत्त्वाचा फायदा म्हणजे तुमच्या पश्चात तुमच्याNominee व्यक्तींना (ज्यांचे तुम्ही नाव दिले आहे त्यांना) ठराविक रक्कम (मृत्यू लाभ) मिळते. तुमच्या कुटुंबाच्या कल्याणासाठी हे आर्थिक सहाय्य खूप महत्त्वाचे ठरू शकते.

• उत्पन्नाची भरपाई (Income Replacement):

हे तुमच्या उत्पन्नाची जागा घेऊ शकते, ज्यामुळे तुमच्या कुटुंबाला त्यांची जीवनशैली, दैनंदिन खर्च आणि आर्थिक जबाबदाऱ्यांमध्ये कोणताही मोठा अडथळा न येता मदत होते. उदाहरणार्थ, यामुळे किराणा सामान, Utility Bills आणि घरातील इतर खर्च भागवता येतात.

• कर्ज परतफेड (Debt Repayment): 

मृत्यू लाभाचा उपयोग घराचे कर्ज, गाडीचे कर्ज, वैयक्तिक कर्ज आणि क्रेडिट कार्डावरील थकबाकी यांसारखी देणी फेडण्यासाठी केला जाऊ शकतो, ज्यामुळे तुमच्या कुटुंबावर आर्थिक बोजा येत नाही.

• मुलांच्या भविष्याची सुरक्षा (Children's Future Security): 

तुमच्या मुलांचे भविष्य सुरक्षित करण्यासाठी जीवन विमा मदत करू शकते. त्यांच्या शिक्षणाचा खर्च (शाळेची फी, कॉलेजची फी), लग्नाचा खर्च आणि इतर महत्त्वाच्या गरजा पूर्ण करण्यासाठी हे उपयोगी ठरते.

• आर्थिक स्थिरता (Financial Stability):

हे एक आर्थिक सुरक्षा कवच आहे, जेणेकरून तुमच्या पश्चात तुमच्या कुटुंबाला त्यांच्या राहणीमानाशी किंवा भविष्यातील आकांक्षांशी तडजोड करावी लागणार नाही.

२) संपत्ती निर्माण आणि आर्थिक नियोजन:

• बचत घटक (Savings Component):

काही जीवन विमा योजनांमध्ये, जसे की एंडोमेंट योजना (Endowment Plans) आणि युनिट लिंक्ड इन्शुरन्स योजना (ULIPs), बचत किंवा गुंतवणुकीचा भाग असतो. तुमच्या प्रीमियमचा काही भाग जीवन संरक्षणासाठी जातो, तर उर्वरित भाग गुंतवणूक करून चांगला परतावा मिळवतो, ज्यामुळे तुम्हाला दीर्घकाळात संपत्ती निर्माण करण्यात मदत होते.

• आर्थिक उद्दिष्टे साध्य करणे (Meeting Financial Goals):

काही पॉलिसींच्या मॅच्युरिटीनंतर मिळणाऱ्या रकमेचा उपयोग तुम्ही निवृत्ती नियोजन, घर खरेदी किंवा इतर महत्त्वाचे आर्थिक उद्दिष्टे साध्य करण्यासाठी करू शकता.

• निवृत्ती वेळेतील उत्पन्नाचा पूरक (Supplementing Retirement Income):

काही जीवन विमा योजना, जसे की एन्युइटी योजना (Annuity Plans), तुमच्या निवृत्तीच्या काळात नियमित उत्पन्नाचा स्रोत बनू शकतात, ज्यामुळे आर्थिक स्वातंत्र्य मिळते.

३) कराचे फायदे (Tax Benefits):

• प्रीमियमवर कर वजावट (Tax Deductions on Premiums):

अनेक ठिकाणी, जीवन विमा पॉलिसीच्या प्रीमियमवर आयकर कायद्याच्या विशिष्ट कलमांनुसार (उदा. भारतातील कलम 80C) कर वजावट मिळते, ज्यामुळे तुमचे करपात्र उत्पन्न कमी होते. तुम्ही सामान्यतः एका विशिष्ट मर्यादेपर्यंत (उदा. भारतात वार्षिक ₹1.5 लाखांपर्यंत) वजावट घेऊ शकता.

• मृत्यू लाभ करमुक्त (Tax-Free Death Benefit): 

तुमच्या पश्चात तुमच्या Nominee व्यक्तींना मिळणारी रक्कम साधारणपणे करमुक्त असते (उदा. भारतातील कलम 10(10D) अंतर्गत), त्यामुळे त्यांना पूर्ण लाभ मिळतो आणि त्यावर कोणताही कर लागत नाही.

• कर-मुक्त वाढ (Tax-Deferred Growth): 

ज्या पॉलिसींमध्ये Cash Value चा भाग असतो, त्याची वाढ साधारणपणे कर-मुक्त असते, म्हणजेच जोपर्यंत तुम्ही ती रक्कम काढत नाही तोपर्यंत त्यावर कोणताही कर लागत नाही.

४) इतर फायदे:

• मनःशांती (Peace of Mind): 

तुमच्या पश्चात तुमच्या प्रियजनांना आर्थिक सुरक्षा मिळेल हे जाणून तुम्हाला मानसिक शांती मिळते, ज्यामुळे तुम्ही तुमच्या वर्तमानावर विनाकारण काळजी न करता लक्ष केंद्रित करू शकता.

• कर्ज सुविधा (Loan Facility):

काही जीवन विमा पॉलिसी तुम्हाला पॉलिसीच्या Cash Value वर कर्ज घेण्याची सुविधा देतात, ज्यामुळे आर्थिक अडचणीच्या वेळी इतर मालमत्ता विकावी न लागता तुम्हाला निधी उपलब्ध होतो.

• रायडर्सद्वारे अधिक संरक्षण (Riders for Enhanced Coverage): 

तुम्ही अतिरिक्त प्रीमियम भरून तुमच्या मूळ जीवन विमा पॉलिसीमध्ये रायडर्स (अतिरिक्त संरक्षण) घेऊ शकता. हे रायडर्स गंभीर आजार, अपघाती मृत्यू किंवा अपंगत्व आणि अपंगत्व आल्यास प्रीमियम माफी यांसारख्या परिस्थितीत अतिरिक्त संरक्षण देतात.

• वारसा नियोजन (Legacy Planning): 

जीवन विमा तुमच्या वारसदारांसाठी आर्थिक वारसा सोडण्याचे एक साधन असू शकते, ज्यामुळे त्यांची काळजी घेतली जाते आणि तुमच्या आर्थिक इच्छा पूर्ण होतात.

• लवचिकता (Flexibility): 

विविध प्रकारचे जीवन विमा पॉलिसी उपलब्ध आहेत (उदा. टर्म लाईफ, होल लाईफ, एंडोमेंट प्लॅन, युलिप), ज्यामुळे तुम्ही तुमच्या वैयक्तिक गरजा, आर्थिक उद्दिष्टे आणि जोखीम घेण्याच्या क्षमतेनुसार सर्वोत्तम योजना निवडू शकता. तुम्ही प्रीमियम भरण्याची वारंवारता देखील निवडू शकता (मासिक, त्रैमासिक, सहामाही किंवा वार्षिक).

• परताव्याची शक्यता (Potential for Returns): 

काही पॉलिसी बोनस किंवा लाभांश देतात, ज्यामुळे विमा संरक्षणासोबतच एकूण परतावा वाढतो.